Astım, solunum yollarının daralmasına ve aşırı mukus üretmesine neden olarak nefes almayı zorlaştıran kronik inflamatuar bir durumdur. Kısa bir süre boyunca değişen hava akışının tıkanması ile karakterizedir. Bu durum ya kendiliğinden ya da ilaç yardımı ile kontrol altına alınabilir. Bu ilaçların ve astımın ağız ve diş sağlığı üzerine etkileri, diş hekimleri arasında tartışma konusudur. Astım ilacı alan hastalar diş çürüğü, diş erozyonu ve periodontal hastalıklar riski altında olabilir.
Astımın Ağız ve Diş Sağlığı Üzerine Etkileri
Astım, dünya çapında 300 milyondan fazla insanı etkileyen büyüyen bir halk sağlığı sorunudur. 2025 yılına kadar 100 milyon kişiye daha astım teşhisi konulabileceği tahmin edilmektedir. Astım, kronik hava yolu iltihabı ve artan hava yolu aşırı duyarlılığı ile karakterizedir ve hırıltı, öksürük, göğüste sıkışma ve nefes darlığı gibi semptomlara yol açar. Kısa bir süre içinde değişen ve kendiliğinden veya tedavi ile geri dönüşümlü olan hava akımının tıkanması ile karakterizedir.
Astımın diş çürükleri, diş erozyonu, periodontal hastalıklar ve oral mukozal değişiklikler gibi oral durumlarla ilişkisi de diş hekimleri arasında tartışma konusu olmuştur. Astımı olan kişilerin, hava almak için ağızda nefes alması daha olasıdır. Bu durum; tükürüğü azaltabilir, ağzı kurutabilir ve çürük riskinizi artırabilir. Dahası, bazı astım ilaçları aslında ağız kuruluğuna neden olabilir. Ağızdaki kötü kokulu bakteriler, ağız kuruduğunda hızla çoğalır. Astımın dolaylı olarak kötü ağız kokusuna da neden olduğu söylenebilir.
Astım ve Diş Çürükleri
İlaç ve hastalık süresinin astım hastalarında çürük geliştirme riski üzerinde önemli bir etkisi olduğu bilinmektedir. Ayrıca astımı olan okul öncesi çocuklarında çürük oluşumu, astımı olmayan çocuklara göre daha yüksek olduğu da gözlenmiştir. Astımı olan kişilerde gözlenen daha yüksek çürük oranının nedeni, astım ilaçlarında fermente olabilen karbonhidratın varlığına bağlanabilir. Bazı kuru toz astım ilaçları şeker (laktoz monohidrat) içerir. Böylece hasta, ilacın tadını tolere edebilir. Bu şeker içeren ilaçların ağızdan sıkça solunması, tükürük akış hızındaki azalmayla birlikte çürük riskinin artmasına katkıda bulunabilir.
Astım hastalarında çürük riskindeki artışı ele almak için önleyici ağız ve diş sağlığı stratejilerinin geliştirilmesi gerekir. Bunlar arasında diş hekimi ziyaretlerinin sıklığında artış, florür müdahaleleri ve çürük önleme önlemlerine uyulması sayılabilir. Tüm yaş grupları sorun hakkında bilgilendirilmeli ve düzenli diş muayenesi yaptırmaya teşvik edilmelidir.
Astım ve Diş Erozyonu
Astım ilacı, tükürüğün dışsal veya içsel asitlere karşı korumasını azaltarak hastayı diş erozyonu riskine sokabilir. Tükürük üretimindeki azalma, ağzın kimyasal dengesini koruduğu doğal yolu etkileyebilir. Bu nedenle, ağız içi su dengesini telafi etmek için içecek tüketiminde bir artış olması gerekebilir.
Astım ve Periodontal Hastalık
Periodontal hastalıklar ve astım arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar sonucunda, farklı sonuçlar gözlenmiştir. Astım ve periodontal hastalık arasındaki bir ilişki, bağışıklık ve iltihaplanma sürecinin astım ilaçlarının yan etkisi ya da ikisi arasındaki etkileşim olarak ortaya çıkmasıdır. Aynı zamanda birçok astım ilacı hastaların önemli bir yüzdesinde tükürük salgısını değiştirdiği için bu hastaların periodontal sağlığı olumsuz etkilenebilir.
Astımlı hastalarda diş hastalıkları geliştirme riski daha yüksek olabilir. Diş hekimleri astım ve ağız sağlığı arasındaki ilişkinin farkında olmalıdır. Hastalarını ağız dokuları üzerindeki olumsuz etkileri önlemek için tedbirleri takip etmeleri konusunda eğitilmeleri önemlidir.
Astım Hastaları Ağız Sağlığını Nasıl Koruyabilir?
Astımla ilişkili diş risklerine karşı koymak için şu adımlar izlenebilir:
- Ağız kuruluğunu önlemek için daha fazla su tüketilebilir.
- Ağız içini ferah tutmak için bir şekersiz sakız tercih edilebilir.
- Düzenli olarak diş fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalıdır.
- Astım tetikleyicilerinin nedenleri tespit edilerek bu tetikleyicilerle teması sınırlamak için yaşam tarzı düzenlenebilir. Örneğin, evde bir hava temizleyici kullanmak veya sadece içeride egzersiz yapmak.
Son olarak, diş hekiminizle astımınız hakkında konuşmayı unutmayın. Aldığınız ilaçlardan bahsedin. Düzenli muayeneler ve diş temizliğiyle diş hekiminiz, diş çürüğü ve diş eti hastalığının önlenmesi konusunda yardımcı olacaktır. Astımın ağız ve diş sağlığı üzerine etkileri hakkında daha fazla bilgi almak için kliniğimizle iletişime geçebilirsiniz.